Een rare kop-hals-rompboerderij

Op een mooie zondagmiddag rij ik samen met mijn vrouw door het zonovergoten Hoog-Groningse landschap. In de buurt van Tjugchem valt mijn oog op een wel heel vreemd uitgevallen kop-hals-rompboerderij. Eentje waarvan de nek het breedste gedeelte is, dat kan toch niet waar zijn. En gelukkig, het is ook niet zo. Het blijkt een van de zeven stations van het Woldjerspoor te zijn.

En als ik u hier dreig kwijt te raken, wacht nog even, ik leg het even uit. We moeten dan wel even een stukje terug in de geschiedenis.

De eerste spoorlijn in Nederland, van Amsterdam naar Haarlem, werd geopend op 20 september 1839. In de daarop volgende decennia kwam er steeds meer spoorlijnen in heel Nederland. Ook het Noorden ging met enthousiast mee in deze ontwikkeling. Vanaf halverwege de 19de eeuw werden er in de provincie de volgende spoorlijnen uitgelegd.

1863 Harlingen - Nieuwe Schans (Staatslijn B)

1870 Meppel - Groningen (Staatslijn C)

1876 Ihrhove - Nieuweschans

1893 Sauwerd - Roodeschool

1884 Groningen - Delfzijl

1903 Zwolle - Emmen - Stadskanaal

1910 Zuidbroek - Delfzijl

1910 Stadskanaal - Veendam - Zuidbroek

1922 Winsum - Zoutkamp (Marnelijn)

1924 Stadskanaal - Ter Apel Rijksgrens

Wat zou het toch prachtig zijn, zo werd er in het Oostelijk deel van de provincie gedacht, als er een stoomtrein verbinding tussen de Stad en het oosten van de provincie tot stand werd gebracht om op die wijze gemakkelijk zowel landbouwproducten als personen te kunnen vervoeren!

En zo kwam in 1929 de Woldjerspoorweg tussen Groningen - Weiwerd tot stand.

De Woldjerspoorwegmaatschappij, die de lijn had aangelegd, had een eigen stationsontwerp laten maken door architect Ad van der Steur. Dit ontwerp werd voor alle stations op deze lijn gebruikt:

1. Station Engelbert

2. Station Harkstede-Scharmer

3. Station Kolham, rijksmonument

4. Station Slochteren

5. Station Schildwolde-Hellum, gesloopt in 1970

6. Station Siddeburen, gesloopt in 1970

7. Station Tjugchem-Meedhuizen

Het strakke en moderne ontwerp is beïnvloed door de nieuwe zakelijkheid en de Amsterdamse School met een bescheiden gebruik van art deco-ornamentiek. Het gebouw bestaat uit drie delen, elk met zijn eigen zadeldak. Het middendeel is smal en hoog. Hierin was de dienstwoning ondergebracht. Het wordt geflankeerd door twee vleugels. Daarvan bevatte de hoge vleugel het loket, het kantoor en de wachtkamer. De laagste en langste vleugel was de goederenloods.

De meeste spoorlijnen werden echter al snel door de tijd ingehaald; ze waren niet meer rendabel. Zo ook deze lijn: in 1942, na slechts 13 jaar dienst, werd de lijn weer opgeheven.

De stationsgebouwen werden voor andere doeleinden in gebruik genomen, vooral voor bewoning, maar ook als brandweerkazerne (Harkstede-Scharmer) of politiebureau (Slochteren). Station Kolham was enige tijd de Vrije Evangelisatie Kapel Rehoboth. Het station Slochteren herbergt nu de Internationale Politiepetten Collectie. De gesloopte stations Schildwolde-Hellum en Siddeburen moesten, evenals het stationsgebouwtje van Froombosch, in 1970 wijken voor de Provinciale weg N387, die tussen Siddeburen en Froombosch op de vroegere spoorbaan is aangelegd.